kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
Czasem dopiero rozbiórki wiekowych domów ujawniają ukryte pod spróchniałymi podłogami egzemplarze broni, naczynia, medale tudzież inne precjoza.
Bywają też pozornie bezwartościowe znaleziska. Nie imponują one ani materiałem, z którego je niegdyś wykonano - ani też wyszukanym wyglądem.
Bo cóż niezwykłego jest w pokrytej śniedzią mosiężnej tulei, opatrzonej trudnym do odczytania, wygrawerowanym przed laty napisem?
Dopiero delikatne, nie raniące żółtego metalu oczyszczenie powierzchni owego zabytku, wydobytego z zakamarków bolesławieckiego strychu, pozwoliło na pełne odczytanie wyrytej na nim inskrypcji:
NAGRODA PRZECHODNIA
Wiceministra Komunikacji
MJR. dypl. inż. Piaseckiego Juljana
za I miejsce w strzelaniu z ckm
28 DP
1938 r. – 15 p.p. 1937 r. – 72 p.p. 1936 r. – 72 p.p.
Jakie były koleje losu tej bezcennej pamiątki po przedwrześniowym Wojsku Polskim, spoczywającej przez całe lata wśród bezwartościowych rupieci, zalegających mroczne poddasze poniemieckiego zabudowania? Co sprawiło, że trafiła aż tu, do dolnośląskiego miasta?
Fundatorem odnalezionego, chociaż zapewne obecnie niekompletnego pucharu był Julian Marian Piasecki, od 1933 roku piastujący stanowisko pierwszego wiceministra komunikacji w Rządzie II Rzeczypospolitej. Mając blisko trzydzieści lat uczestniczył on w I wojnie światowej. Po jej zakończeniu, w stopniu porucznika Wojska Polskiego, kontynuował studia politechniczne uzyskując tytuł inżyniera.
Po awansie, już jako kapitan, wykładał w Oficerskiej Szkole Wojskowej. Kształcąc się nadal w 1927 roku otrzymał dyplom naukowego oficera Sztabu Generalnego, po czym objął asystenturę w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Oprócz tego był także starszym asystentem w Katedrze Dróg Żelaznych na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej.
Majorem został w 1931 roku - w korpusie oficerów inżynierii i saperów. Walczył w Kampanii Wrześniowej – a następnie w konspiracji pod pseudonimami "Bogusław" i "Wiktor". 2 sierpnia 1944 roku został ciężko ranny podczas walk powstańczych. Zmarł w wyniku odniesionych obrażeń w Szpitalu Maltańskim i spoczął przy nim w zbiorowej mogile.
Podobnie jak inne jednostki Wojska Polskiego - także wchodzące w skład 28 Dywizji Piechoty pułki przed wojną rywalizowały w umiejętności precyzyjnego strzelania z ciężkich karabinów maszynowych.
Dla kolejnych zwycięskich zespołów z 28 DP nagrodę przechodnią ufundował major dyplomowany inżynier Julian Piasecki. W latach 1936 i 1937 zdobył ją 72 Pułk Piechoty, natomiast w roku 1938 cekaemiści 15 Pułku Piechoty „Wilków”. Mosiężny puchar eksponowano na honorowym miejscu w koszarach tych pododdziałów. Stanowił bowiem świadectwo doskonałego opanowania rzemiosła wojskowego, wzbudzał dumę polskich żołnierzy. Wkrótce nadeszła jesień 1939 roku…
28 Dywizję Piechoty pod dowództwem generała brygady Władysława Bończy-Uzdowskiego włączono w skład Armii Łódź. Już 1 września rano odparła ona gwałtowne uderzenie przeważających sił wroga, a dwa dni później jej 15 Pułk Piechoty poniósł niezwykle ciężkie straty. 7 września dywizja zajęła pozycje obronne w rejonie Pabianic. Atakował je zmotoryzowany pułk SS Leibstandarte Adolf Hitler. Samego miasta bronił wykrwawiony 15 Pułk Piechoty. Obydwie walczące strony utraciły wielu zabitych i rannych, ale Polacy utrzymali swoje pozycje, niszcząc wiele niemieckich pojazdów. Niestety – inne hitlerowskie zagony przedarły się na polskie tyły. Tymczasem 72 Pułk Piechoty kontratakował pod Chochlem. Odbił z rąk niemieckich tę wieś, jednak po morderczych zmaganiach z wrogiem przestał niemal istnieć. 19 września do fortów Modlina dotarły resztki 15 Pułku Piechoty. 28 DP skapitulowała wraz z twierdzą 29 września 1939 roku…
Znaleziona mosiężna tuleja dzisiaj budzi zadumę i głęboko wzrusza – przed laty nagradzała kunszt strzelecki naszych żołnierzy. Ilu z nich padło potem we wrześniu 1939 roku w nierównej walce?
